96. Κονσταντίν Παουστόφσκι: Εφραίμοφ

Ο Γέρος με την τριμμένη χλαίνη

Στη Ρωσία υπάρχουν χιλιάδες χωριά, χωμένα μέσα στους κάμπους και τις λόχμες. Χιλιάδες χωριά αφανή, άγνωστα, σαν τον γκρίζο ουρανό, σαν τα χωριατόπαιδα με τ' άσπρα κεφάλια. Αυτά τα παιδιά όταν συναντάνε έναν άγνωστο, πάντα στέκουν με κατεβασμένο το κεφάλι, όταν όμως σηκώνουν τα μάτια, βλέπεις να λάμπει σ' αυτά μια τέτοια ευκολοπιστία, που σε πονάει η καρδιά.

Πολύ σπάνια ανάμεσα στα χωριά Σοσνόβι, Νίκολσκι και Γκορέλι Ντβόρικι υπάρχουν χωριά με αξιοσημείωτη και καμιά φορά με ασυνήθιστη ονομασία, όπως το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας στην περιοχή του Ταμπόφσκ ή το Κολίμπελκι κάπου κοντά στο Οστρογκόζ. Φαίνεται πάντα ότι τα χωριά που έχουν τέτοιες εκπληκτικές ονομασίες συνδέονται απαραίτητα με ενδιαφέρουσες ιστορίες, απ' όπου προήλθαν και οι ονομασίες τους. Αυτή τη γνώμη είχα κι εγώ πριν γνωρίσω καλά τη χωριάτικη Ρωσία. Αργότερα, με τα χρόνια, που μου έλαχε να γνωρίσω καλύτερα τη χώρα, πείστηκα ότι σχεδόν δεν υπάρχει χωριό - ακόμα και το πιο απομακρυσμένο - που να μην έχει τις υπέροχες ιστορίες του και τους θαυμάσιους ανθρώπους του.

Ας πάρουμε, για παράδειγμα, τα περίχωρα της μικρής πόλης Εφραίμοφ στη σημερινή περιοχή της Τούλας - αυτής της πόλης που, σύμφωνα με τα λόγια του Τσέχοφ, ήταν η απόκεντρη πόλη της Ρωσίας. Τι λογής χωριά έπρεπε να υπάρχουν γύρω απ' αυτή τη μικρή πόλη!

Από πρώτη ματιά ήταν πράγματι έτσι, Μόνο από πρώτη ματιά.

Το 1924 έμεινα όλο το καλοκαίρι κοντά στην πόλη Εφραίμοφ, στο χωριουδάκι Μπόγκοβο. Η επανάσταση έκλεινε εφτά χρόνια από τη νίκη της, όμως οι εξωτερικές αλλαγές δεν ήταν και τόσο πολλές. Τα ίδια περιφραγμένα χωράφια που οι αγρότες καλλιεργούσαν βρίζα, χωρισμένα το ένα από το άλλο, που τα χτυπούσε ο δυνατός αέρας. Τα ίδια παιδάκια με τα ξεθωριασμένα και λερωμένα σκουφάκια που τα τσιμπούσαν οι μύγες. Στις μέρες της αγοράς γύρω από τα κάρα συγκεντρώνονταν οι γυναίκες και τραγουδούσαν λυπητερά τραγούδια. Και βούιζε δυνατά το μικρό ποταμάκι Κράσιβι Μέτσα κοντά στο σαπισμένο υδατοφράκτη.

Στο Μπόκοβο έμαθα ότι πολύ κοντά στο χωριό Εφραίμοφ διατηρείται το αγρόκτημα του πατέρα του Λέρμοντοφ, όπου στους σκασμένους τοίχους του σπιτιού είναι αναρτημένη η σκονισμένη ρεντιγκότα του ποιητή. Λέγεται ότι ο Λέρμοντοφ, πηγαίνοντας εξορία στον Καύκασο σταμάτησε για λίγο στον πατέρα του. Έμαθα ότι στις όχθες του Κράσιβι Μέτσα κυνηγούσε ο Ιβάν Σεργκέγιεβιτς Τουργκένιεφ και επισκεπτόταν συχνά το Εφραίμοφ ο Τσέχωφ και ο Μπούνιν.

Konstantin Georgiyevich Paustovsky
(Константин Георгиевич Паустовский)
Μετάφραση: Αλέκος Κουτσούκαλης

από το βιβλίο Ανθολογία Σοβιετικού ΔιηγήματοςΕκδόσεις: Γνώση, 1986
*
Φωτ: photopolygon.ru
Εφραίμοφ, στην περιφέρεια Τούλα της Ρωσίας